Ogólne moje wrażenie po tłumaczeniu tego tekstu Macha jest takie, że cały ten wywód jest argumentacyjnie i logicznie dość mętny i niespójny. Pierwszy przykład:
" System świata (Weltsystem) nie jest nam dany dwa razy, raz z Ziemią stojącą i raz z wirującą, a tylko jeden raz z jego samookreślającymi ruchami względnymi. My nie możemy więc powiedzieć, co by było, gdyby Ziemia nie wirowała (się nie kręciła)."
No więc jak to jest? Mach wie, że Ziemia się kręci i snuje tylko jakieś spekulacje, ot tak sobie, czy też ma jakiś spójny pomysł na temat wiadra Newtona. Ja takiego pomysłu nie widzę w tym tekście. Cytat (podkreślenia moje):
".Doświadczenie Newtona z wirującym naczyniem z wodą uczy (pokazuje) tylko, że względny obrót(1) wody nie wywołuje żadnych znaczących sił odśrodkowych na ściany naczynia, które to siły jednak są wywoływane przez względny obrót(2) względem masy Ziemi i innych ciał niebieskich."
Nie bardzo widać z tekstu względem czego jest obrót (1), który nie wywołuje sił odśrodkowych i co to są "znaczące siły odśrodkowe", które powstają jednak "przez względny obrót(2)".
W rozważaniach Macha znika też szybko spłaszczenie Ziemi i wahadło Foucaulta. Pojawia się za to jakieś wiadro o grubych, kilometrowych ścianach i dywagacje, 'co by było, gdyby'.
"Dysponujemy tylko tym jednym doświadczeniem i musimy je harmonizować ze znanymi nam faktami, a nie z naszymi dowolnymi pomysłami (tekst dosł. 'poezją')."
Moje prywatne zdanie jest takie, że całe to rozumowanie Macha stanowi jedną "poezję" (Dichtung). Z 'atmosfery' tekstu wynoszę wrażenie, że Mach obok jego niezaprzeczalnego dorobku i zasług w fizyce trochę próbuje się 'wepchnąć' między inne wielkie nazwiska, na zasadzie: "…przecież ja też nie jestem gorszy".
W efekcie powstał wywód, który ja prywatnie nazywam "unforced error", którym Mach wprowadził tylko zamieszanie.
WikiDE tak kończy stronę 'Machsches Prinzip':
"Es ist fraglich, ob andere Formulierungen des Machschen Prinzips mit der Relativitätstheorie vereinbar sind."
'Wątpliwym jest, czy inne sformułowania Zasady Macha są do pogodzenia z teorią względności.'
Ja uważam ponadto, że zasada Macha jest nie do pogodzenia z doświadczeniem. A doświadczeniem tym jest zatrzymane wahadło Foucaulta, które tylko w absolutnej przestrzeni może pozostać w bezruchu.
Pozdrawiam wszystkich
Komentarze